جنگ مرزی ارمنستان و آذربایجان بر سر چیست؟

مناقشه قره باغ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان همچنان یکی از اختلافات ارضی و مناقشات سرزمینی و قومی طولانی مدت در جهان است. وضعیت شکننده و بدون صلح - بدون جنگ ، تهدیدی جدی برای ثبات در منطقه قفقاز جنوبی و فراتر از آن محسوب می شود.

در این میان با شیوع بیماری کرونا نه تنها درگیری‌های گاه و بیگاه و نقض آتش بس به حداقل رسیده بود بلکه ضرورت‌های کنترل بیماری توسط دو کشور موجب شکل گیری دور جدیدی از گفت و گوها و توافقاتی میان دو طرف درقالب گروه میانجی مینسک شده بود اما به یکباره درگیری نظامی مستقیم بین نیروهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان در منطقه مرزی روی داد که حکایت از تشدید دوباره درگیری ها در قفقاز داشت.

تحلیل راهبردی این حرکت بر پایه دو اصل می تواند استوار باشد:۱- اوضاع داخلی کشور ارمنستان و آمادگی مردم برای ایجاد شورش داخلی علیه مدیریت نادرست مقامات این کشور در قبال ویروس کرونا و ایجاد وضع جدید از سوی دولت این کشور برای جلب توجه به جبهه دیگر۲- این درگیری نیز می تواند ادامه رقابت های فزاینده ترکیه و روسیه باشد و از آن جایی که آغاز کننده درگیری در خبرها طرف ارمنی اعلام شده است، می‌تواند با تحریک روسیه صورت گرفته باشد.درگیری هایی که البته به نفع منطقه نیست.

قره باغ دوباره داغ

بحران باردیگر در اقمار شوروی سابق زبانه کشیده است چنان که منطقه قره باغ واقع در مرز ارمنستان و آذربایجان، بار دیگر شاهد تبادل آتش بین دو کشور بوده و هر یک از دو طرف، دیگری را به اقدامات تحریک‌آمیز متهم کرده‌اند. این منطقه شاهد نبرد نسبتاً سنگین میان ارتش ارمنستان و جمهوری آذربایجان بود. در این درگیری توپخانه ارتش ارمنستان نقاطی از خاک جمهوری آذربایجان را هدف قرار داد که منجر به کشته شدن دو نظامی ارشد آذربایجانی-سرلشکر «پولاد گاشیموف» و سرهنگ «ایلگار میرزایف»- و زخمی‌شدن پنج نفر دیگر شد.

درپاسخ به این حملات ارتش آذربایجان نیز مواضع ارمنستان را در خط مرزی زیر آتش گرفت.این دو کشور حتی قبل از کسب استقلال از اتحاد جماهیر شوروی ، در سال ۱۹۸۸ نیز عرصه درگیری بر سر قره باغ بودند و این درگیری ها با شدت کم و زیاد تا به امروز ادامه داشته است اما چیزی که نبرد دیروز را از بقیه متمایز می کند این است که نیروهای ارمنی این بار نه در خط آتش قره باغ بلکه در یکی از شهرهای شمالی جمهوری آذربایجان و نزدیک به گرجستان شروع به حمله غافل گیرانه کرده‌اند که در نوع خود بی سابقه است.

درگیری میان باکو و ایروان درباره منطقه قره باغ از فوریه ۱۹۸۸ و از زمانی که منطقه قره‌باغ جدایی خود را از آذربایجان اعلام کرد، آغاز شده است. طی درگیری‌های مسلحانه از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴، آذربایجان کنترل منطقه قره‌باغ و هفت منطقه اطراف آن را از دست داد. در ماه می سال ۱۹۹۴ میلادی میان دوطرف مناقشه، رژیم آتش بس برقرار شد ولی میانجیگری بین المللی از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا (موسوم به مینسک) به ریاست مشترک روسیه، فرانسه و آمریکا برای حل مسالمت آمیز این مناقشه تا به حال نتیجه ای نداشته است.