کیست تخمدان چیست؟ علائم و راه های درمان آن

شاید برای بعضی از شما پیش آمده باشد که دوران قاعدگی تان نامنظم شود ویا نفخ شدید داشته باشید و یا حتی داشتن درد در ناحیه لگن و ... همه ی این علائم در درجه اول ممکن است گذرا باشند و دلیل بر بیماری خاصی نباشد؛ اما اگر این موارد و موارد دیگری که در ادامه متن به آنها اشاره خواهد شد  را به طور مداوم داشته باشید  ممکن است به کیست تخمدان مبتلا باشید. اگر این علائم را دارید با ما همراه باشید تا با کیست تخمدان و راه های درمان و پیشگیری از آن آشنا شوید.

انواع کیست تخمدان

کیست ها انواع مختلف دارند که بعضی از آنها دارای علائم و درد هستند و برخی هیچگونه علائمی به همراه ندارند ، آنها در تقسیم بندی اصلی به 3 نوع اصلی تقسیم می شوند و هرکدام زیرشاخه هایی دارند که ما به 3 دسته ی اصلی خواهیم پرداخت و سایر را در بخش های دیگر توضیح خواهیم داد، از جمله کیست های فولیکولی، کیست لوپوس و کیست های غیر فعال.

فولیکول

به طور معمول، هنگامی که یک تخمک "رسیده" است و مایل به خارج شدن از فولیکول میباشد، فولیکول باز خواهد شد و تخمک را آزاد می کند با این حال، اگر فولیکول باز نشود، کیست فولیکول ظاهر می شود این نوع کیست تخمدان، معمولا ظرف 3 ماه از بین می رود.

کیست لوپوس

این کیست تخمدان زمانی شکل می گیرد که فولیکول بسته شود و در آن مایعات وجود داشته باشد این نوع نیز ،می تواند در حدود 3 ماه ناپدید شود با این حال، اگر از این نوع کیست تخمدان رنج می برید، می توانید برخی از علائم ،مانند؛ خونریزی یا درد را تجربه کنید.

کیست غیرفعال

داشتن تعدادی کیست کوچک، وضعیتی است که در برخی از زنان اتفاق می افتد این واژه در اصطلاح پزشکی به نام "سندرم تخمدان پلی کیستیک" نامگذاری شده است.

بیشتر بخوانید: ویروس مرموز و مرگبار چینی؛ علائم این ویروس چیست؟

علائم و نشانه های کیست تخمدان چیست؟

زنان دارای کیست غیرفعال، با مشکلات بارداری مواجه میشوند به طور کلی، علائم تنها زمانی رخ می دهد که کیست تخمدان بزرگ باشد ، برخی از نشانه های مشترک کیست تخمدان بزرگ ،شامل موارد زیر است:

_شکم نفخ میکند.

_دوره قاعدگی نامنظم است.

_استخوان لگن دردناک است.

_درد هنگام رابطه جنسی وجود دارد.

_احساس تهوع وجود دارد.

_این احتمال دارد که استفراغ کنید.

تشخیص کیست تخمدان چگونه است؟

بنا به نوع کیست، آزمایش‌های مختلفی انجام می‌شود:

آزمایش بارداری

نتیجه مثبت آزمایش نشان از امکان وجود کیست کورپوس لوتئوم دارد.

سونوگرافی لگن

به کمک یک مبدل (ابزاری مخصوص)، امواج با فرکانس بالا از رحم و تخمدان ها عکس‌برداری می‌کند و تصاویر را روی یک صفحه نمایش می‌دهد. به کمک این تصاویر، پزشک می‌تواند وجود کیست، نوع آن که جامد/مایع یا تلفیق هر دو است و موقعیت آن را تشخیص بدهد.

لاپاراسکوپی

در این روش هم ابزاری باریک و میله‌مانند از برشی کوچک وارد شکم می‌شود و به کمک آن می‌توان کیست تخمدان را دید و از بین برد. این روش جراحی نیاز به بیهوشی دارد.

آزمایش خون CA-125

سطح پروتئین موسوم به آنتی‌ژن سرطان CA-125 معمولا در زنان مبتلا به سرطان تخمدان بالاست. اگر کیست تخمدان جامد باشد و در معرض سرطان تخمدان باشید، این آزمایش تجویز می‌شود. البته بالا بودن سطح این پروتئین در موارد دیگری مانند بیماری‌های التهابی لگن، آندرومتریوز و فیبروم رحم دیده می‌شود.

چه کسی در معرض خطر بالای کیست تخمدان است؟

به گفته کارشناسان، کیست تخمدان می تواند در هر سنی باشد با این حال کیست تخمدان در زنان سنین باروری رایج است. علاوه بر این، می تواند در طول یائسگی و بعد از آن رخ دهد.

برای بیماران مبتلا به این بیماری پس از یائسگی، باید به آن توجه کافی داشته باشیم زیرا تومور در این دوره ممکن است یکی از نشانه های اولیه سرطان باشد. علاوه بر این، دختران بالغ نیز می توانند بیمار شوند، اما بسیار نادر است.

راه های پیشگیری از کیست تخمدان چیست؟

با توجه به افزایش آمار بیماران درگیر به این بیماری ، بیشتر پزشکان معتقد هستند برخی تغییرات در سبک زندگی می­تواند از به وجود آمدن کیست جلوگیری کند. 

1- اصلاح روش تغذیه

یکی از مهمترین راه های پیشگیری، پرهیز از خوردن غذاهایی با طبع سرد است.  در حال حاضر فست فودها یکی از غذاهای محبوب در میان مردم هستند. متاسفانه یکی از منابع مهم سردی، فست فودها هستند. سعی کنید همراه با غذا از نوشیدنی استفاده نکنید، میوه و سبزیجات را در مقدار زیاد استفاده کنید، از خوردن غذاهای کنسروی خودداری کنید و به دنبال مواد غذایی طبیعی و ارگانیک باشید.

2- ورزش کردن

امروزه برای رفت و آمد حتی در مسافت های کوتاه نیز از ماشین استفاده می­شود. زندگی ماشینی و کاهش تحرک از دلایل چاقی و ایجاد کیست در تخمدان است. پیاده روی منظم یکی از موثرترین راه های کنترل این بیماری شایع در بین بانوان است. در صورتی که اضافه وزن دارید با یک برنامه ورزشی مناسب خود را لاغر کنید.

3- کاهش استرس

تاثیر استرس در دراز مدت بر روح و جسم آدمی بر هیچ کسی پوشیده نیست. استرس و اضطراب تشدید کننده بسیاری از بیماری‌ها هستند. طبق نتیجه گیری از یافته‌های به عمل آمده یکی از فاکتورهای موثر تشکیل کیست در تخمدان، استرس است.شما می‌بایست خود را از محیط های پر تنش دور کنید و سعی کنید ساعاتی از روز را مدیتیشن کنید و به آرامش برسید.

بیشتر بخوانید:چرا استرس داریم و چگونه می توانیم آن را درمان کنیم؟

فواید مدیتیشن چیست و چگونه انجام می شود ؟

روش ها درمان کیست تخمدان چیست؟

بر اساس سن فرد، نوع و اندازه‌ی کیست و هم‌چنین نشانه‌ها و علائمی که فرد نشان می‌دهد پزشک معالج روش‌های درمانی متفاوتی را اعمال می‌کند. 

زیر نظر داشتن بیمار به صورت دقیق

در بسیاری از موارد، باید صبر کرد و بعد از چند ماه دوباره آزمایش‌های تشخیصی را انجام داد تا مشخص شود که اثری از کیست وجود دارد یا خیر. در این روش اگر فرد علائم خاصی از خود نشان ندهد و یا سونوگرافی تنها یک کیست ساده‌ی کوچک و پر از مایع را نشان داده باشد، بیمار باید به دقت تحت نظر باشد تا در صورت هر گونه تغییری روش‌های درمانی دیگر بر روی او انجام شود.  بنابراین از بیمار خواسته می‌شود که بعد از گذشت مدت زمانی دوباره به پزشک مراجعه کرده و با دادن سونوگرافی لگنی دیگری تغییر اندازه‌ی کیست به دقت بررسی شود. 

دارو

در این روش داروهای هورمونی همچون داروهای ضد بارداری برای فرد تجویز می‌شود که جلوی تشکیل دوباره‌ی کیست تخمدان گرفته شود. باید توجه کرد که قرص‌های ضد بارداری قادر به کوچک‌تر کردن کیست‌های تخمدان موجود در بدن نیستند. 

جراحی

اگر کیست تخمدانی بزرگ باشد، از نوع فانکشنال یا عملکردی نباشد، همواره در حال رشد و بزرگ‌تر شدن باشد، در طول دو یا سه چرخه‌ی قاعدگی در بدن باقی بماند و یا باعث درد شدید شود، پزشکان عمل جراحی را پیشنهاد می‌کنند. در عمل جراحی کیست تخمدانی از بدن خارج خواهد شد. 

اغلب بدون خارج کردن کامل تخمدان (ovarian cystectomy) می‌توان کیست تخمدانی را از بدن خارج کرد. اگر نیاز به برداشتن تخمدان باشد در بسیاری از موارد تنها تخمدانی که کیست در آن وجود دارد، برداشته شده و تخمدان دیگر دست نخورده باقی می‌ماند، به این عمل جراحی اوفورکتومی (oophorectomy) یا برداشتن یکی از تخمدان‌ها گفته می‌شود.