توزیع کوپن دوران طلایی بود؟

موسی غنی نژاد اقتصاددان در گفتگو با تجارت فردا: طرفداران کوپن، به «دوران طلایی» خود در زمان جنگ استناد می کنند. غافل از آن که آن دوران، نه تنها دوران طلایی نبود، بلکه یک «دوران نازل» در تاریخ اقتصاد کشور بود. مکانیزم کوپن باعث اتلاف منابع گسترده در همان زمان شده بود، همچنین بساط رانت و فساد را مهیا کرد و در نتیجه کارایی برای اقتصاد نداشت. به دلیل این که سه دهه از این واقعه گذشته است، بنابراین فرصتی مهیا شده که برخی افراد نسبت به نتایج کوپن، افسانه پردازی کنند.

در حقیقت باید از مدافعان این طرح پرسید که توزیع کوپن، چه مزیت یا ارزش افزوده ای را برای اقتصاد کشور مهیا کرد؟ توجه داشته باشید که ریشه بسیاری از فسادها در دهه 70، شرایطی بود که «کوپونیسم» در سال های پس از انقلاب در کشور فرآهم کرده بود.

ریشه این تفکر اشتباه نیز در طرفداران مکتب سوسیالیستی است که معتقدند منابع محدود را می شود به شکل ایده الی با بهره گیری از کوپن، بین اقشار جامعه تقسیم کرد. برخی جرات گفتن واقعیت آن زمان را ندارند و به همین دلیل درخصوص کوپن افسانه پردازی می کنند. اما واقعیت این است که با یک سیستم نادرست، تمام ذخایر و منابع ما که تا پیش از انقلاب ذخیره شده بود، به بدترین شکل ممکن توزیع شد و از بین رفت. آ

آقایان یادشان رفته که ما در آن سال ها از سرمایه انباشت شده قبل از انقلاب مصرف کردیم و این مدل را به عنوان یک «سیاست راهگشای اقتصادی » مطرح می کنند.

در حال حاضر آیا سرمایه و منابعی باقی مانده که بتوان آن را حتی با شیوه نادرست کوپنی بین اقشار جامعه توزیع کرد؟ بنابراین تمامی این موارد که گفته می شود، کوپن در اقتصاد ایران معجزه کرد، مبتنی بر یک دید همه جانبه و یک نگاه کارشناسی نیست. حرف مفت، هم که مالیات ندارد.

جالب این است که برخی از افراد جوان از این طرح دفاع می کنند، که در آن زمان بسیار کم سن و سال بوده یا حتی به دنیا نیامده بودند. این داستان سرایی هایی است که به اشتباه از گذشته نقل می شود و در واقع ضررهای نهفته در این طرح ها برای مردم بازگو نمی شود. اتفاقا منافع گروهی در ایران بر این است که بساط این مکانیزم های فسادزا همچنان پابرجا باشد. به همین دلیل، تمام قد از این طرح های بی محتوا دفاع می کنند.

اگر الان از بازگشت اقتصاد کوپنی حرف میزنیم، به این معنی است که تمام طرح های اقتصادی و سیاستگذاری های صورت گرفته، در سه دهه اخیر با شکست مواجه شده است. در واقع باید تجزیه و تحلیل کنیم، که چرا سیاستگذاری های اشتباه ما را به اینجا رسانده است که از یک طرح قدیمی و شکست خورده دفاع می کنیم؟ نه این که به فکر این باشیم، تمام تجربیات این سال ها را دفن کنیم و یک عقبگرد زیان بار به سی سال قبل داشته باشیم.