هر روز سقوط؛ علت حوادث هوایی اخیر چیست؟

حوادث هواپیمایی در حال تبدیل شدن به یکی از ژانرهای وحشت روزانه این روزها است. بعد از ماجرای سقوط هواپیمای اوکراینی که هنوز هم مثل یک کابوس سیاه و دنباله‏دار برای خیلی‏ از ایرانی‏ها ادامه دارد، در سه روز گذشته، سه حادثه هواپیمایی مجزا خیلی‏ها را جان به لب کرد.

پرواز تهران به مقصد استانبول، پرواز ماهشهر و پرواز گرگان که خوشبختانه هر‏ سه‏‌شان ختم به خیر شد؛ اما اضطرابی که در جان مسافران و خانواده‏های‌شان کاشت، شاید تا مدت‏ها دست فراموشی سپرده نشود. هرچند یک هواپیمای نظامی آمریکایی در حوالی غزنی در افغانستان هم سقوط کرد که تا دیروز عصر نزدیک به ۱۰۰ جسد در محل سقوط هواپیما پیدا شد.

روایت اول؛ پرواز ماهشهر

آخرین حادثه به صبح دیروز برمی‏گردد؛ هواپیماى کاسپین از انتهاى باند ماهشهر خوزستان خارج و پس از عبور از فنس‏هاى انتهای باند، وارد یک خیابان شد. هواپیمایی با ۱۳۶ مسافر و ماجرایی که دوباره تن و بدن خیلی‏ها را لرزاند و رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری علت آن را باز نشدن چرخ‏های هواپیما دانست: «خوشبختانه حال همه‏ی مسافرها خوب است و به رسم معمول دارند حادثه را بررسی می‏کنند».

همان موقع محمدرضا رضایی، مدیرکل فرودگاه‏های استان خوزستان در گفت‏وگو با مهر علت این حادثه را لندینگ دیر خلبان اعلام کرد: «بر اساس اعلامی که به ما شده خلبان دیر لندینگ کرده است و همین امر باعث شده که هواپیما هنگام فرود از باند خارج شود و با سرعت در منطقه مسکونی حوالی فرودگاه حرکت کند».

البته چند ساعت بعد سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری به ایسنا گفت: «فعلا وجود نقص فنی در هواپیمای تهران - ماهشهر تایید نمی‏شود، اینکه پیش از بررسی کارشناسان و نظر آنها بگوییم هواپیما دچار نقص فنی شده، اشتباه است». این حادثه‏ دو مصدوم هم داشت، گرچه مصدومیت آنها جزئی بود و به گفته‏ی مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان خوزستان هر دوی آنها از ناحیه پا دچار مصدومیت سطحی شده بودند و هر دو نفر توسط عوامل امدادی جمعیت هلال احمر به مرکز درمانی منتقل شدند.

بیشتر بخوانید:

پایان دلهره با فرود اضطراری پرواز تهران-استانبول در مهرآباد

خروج هواپیمای کاسپین از باند فرودگاه بندرماهشهر

روایت دوم؛ پرواز گرگان

حادثه‏ ی هواپیمایی دیگر به پریروز بر‌می‏گردد، به ساعت ۱۲:۴۰ دقیقه‏ی روز یکشنبه، ۶ بهمن. پرواز گرگان به مقصد تهران در حال برخاستن بود، اما به دلیل و نقص فنی که در موتور هواپیما رخ داد، پرواز لغو شد. این هواپیما ۸۵ مسافر داشت و تا ماجرا ختم به خیر شود، هر ۸۵ نفرشان جان میان لب و دندان می‏فشردند. مسافرهایی که بلافاصله بعد از این اتفاق، از هواپیما خارج شدند.

همان موقع حرف و حدیث‏هایی ایجاد شد که موتور این هواپیما آتش گرفته و بعضی از مسافران هم مصدوم شده‏اند. بسیاری از خبرگزاری‏ها هم این فرضیه را تایید کردند؛ خبرگزاری فارس نوشت: «عملیات اطفاء این موتور هواپیما بدون مشکل انجام شد». اما چند ساعت بعد، علی متانت، مدیرکل فرودگاه‏های استان گلستان آتش گرفتن موتور هواپیما را یک شایعه خواند: «هواپیما حدود ۲۰۰ متر بر روی باند حرکت کرد اما به علت لرزشی که در موتور احساس شد، خلبان پرواز را متوقف کرد. موتور شماره ۴ هواپیما دچار لرزش شده بود و پس از توقف بر روی باند، هواپیما به پارکینگ انتقال داده شد. هیچ آتش‏سوزی در موتور هواپیما رخ نداده بود، این شایعات پس از لغو پرواز مطرح شد که واقعیت ندارد. حتی گفته شد برخی مسافران دچار آسیب شدند که این موضوع نیز شایعه بود».

رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمای کشوری هم آتش گرفتن موتور را شایعه دانست و به باشگاه خبرنگاران گفت: «هواپیما در این مسیر پروازی نداشته که بخواهد موتور آن آتش بگیرد. من تمامی اخبار مربوط به آتش گرفتن موتور هواپیما در آسمان را کامل تکذیب می‏کنم».شاید آنطور که مسئولان می‏گویند، بلای جانی سراغ هیچ کدام از مسافران نیامد و به قولی آب از آب تکان نخورد، اما مسلما هراسی که در همان چند دقیقه به جانشان افتاد، دست کمی از اتفاق‏های ناگوار جسمی نداشت. اضطرابی که تا ته وجودشان رسوخ کرده بود که حتما سرنوشت تلخ هواپیمای اوکراینی در مقابل چشم تک‌تکشان رژه می‏رفت. یکی از مسافران این پرواز به خبرآنلاین گفته است: «ما تا لحظه‏ای که هواپیما نشست، نمی‏دانستیم چه اتفاقی رخ داده است. هواپیما با سرعت زیاد فرود آمد و به حرکتش با همان سرعت ادامه داد. ما هم تنها صندلی روبه‏رویی را گرفته بودیم تا پرت نشویم. کمربند در آن لحظات جوابگو نبود. بعد از چند لحظه هواپیما توقف کرد و گل و خاک به پنجره پاشید. همزمان درهای خروج اضطراری را باز کردند و از مسافران خواستند پیاده شوند. در آن لحظات مهماندارها از مسافران می‏خواستند آرامششان را حفظ کنند. وقتی پیاده شدم دیدم روی بال هواپیما هستم و افرادی که در آن قسمت جمع شده بودند به ما کمک کردند تا از آن منطقه دور شویم».

روایت سوم؛ پرواز استانبول

ماجرای سوم به روز شنبه، ۵ بهمن برمی‏گردد. پرواز ٩٧١٦ ایران ایرتور از تهران به مقصد استانبول بلند شده بود که از بد ماجرا هواپیمای ایرباس ۳۰۶ هم دقایقی بعد از پرواز، دچار نقص فنی شد. اما خوشبختانه توانست با موفقیت در فرودگاه مهرآباد به زمین بنشیند. مدیرکل دفتر ارتباطات، اطلاع رسانی و امور بین الملل شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) دراینباره گفت: «پس از اطلاع این موضوع تمام نیروها و تجهیزات اداره ایمنی زمینی شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) به حالت آماده باش ۱۰۰ در صدی درآمده و تمامی تمهیدات لازم برای فرود ایمن این هواپیما در فرودگاه امام (ره) مهیا شد. با وجود آمادگی فرودگاه امام (ره)، خلبان پرواز با بررسی وضعیت هواپیما مسیر خود را به سمت فرودگاه مهرآباد تغییر داده و در ساعت ۲۱:۵۶ در این فرودگاه به سلامت به زمین نشست».خبرگزاری تسنیم علت این حادثه را بسته نشدن چرخ‏ها اعلام کرد. به همین علت خلبان بعد از دور زدن در آسمان تهران مجبور به فرود اضطراری در فرودگاه مهرآباد شده بود. خوشبختانه این ماجرا هم به خیر گذشت و این حادثه تلفات جانی برای هیچ کدام از مسافران و خدمه‏ی پرواز نداشت. گرچه کمی بعد هواپیمایی ایران ایرتور بیانیه‏ای داد و باز نشدن چرخ‏های هواپیما را یک شایعه دانست: «ایرباس ۶۰۰-۳۰۰ هواپیمایی ایران ایرتور که فرودگاه امام خمینی ( ره ) را در ساعت ۲۰:۰۰ به مقصد استانبول ترک کرده بود. دقایقی پس از پرواز، خلبان پرواز متوجه بروز احتمالی یک نقص فنی جزئی در هواپیما شده‏ که نظر به بین‏المللی بودن پرواز و اینکه هنوز پرواز در فضای کشور و در محدوده آسمان شهرستان قزوین بوده، بازگشت به فرودگاه مهرآباد و بازبینی فنی را به صلاح تشخیص داده‏اند و تاکید می‏کند تصمیم خلبان از لحاظ حفظ ایمنی و رعایت دستوالعمل استاندارد پرواز منطقی و بجا بوده است.

در مسیر بازگشت با توجه به لزوم کاهش وزن هواپیما تا حد مجاز، اقدام به مانور کاهش سوخت در فضای تهران کرده و در فرودگاه مهرآباد فرود آمده است، با تمهیدات شرکت هواپیمایی ایران ایر تور بلافاصله پرواز جایگزین اختصاص داده شده و تا یک ساعت آتی هواپیمای جایگزین تهران را به مقصد استانبول ترک خواهد کرد. هواپیمایی ایران ایرتور خبر بدور از واقعیت و شایعه باز نشدن چرخ هواپیما که در فضای مجازی منتشر شده را به‌شدت تکذیب کرده و با تشکر از اصحاب رسانه در انتشار خبر مبتنی بر واقعیت و کسب خبر از مبادی رسمی، فضای مجازی را از درج اخبار تحریک آمیز و شایعات بر حذر می‏دارد».

چرا سوانح هواپیمایی افزایش یافته است؟

علیرضا منظری، معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشوری در این باره گفت: هزینه‌های نگهداری و تعمیر یک هواپیما در شرایط تحریم و عدم دسترسی به قطعات سالم و نو، گران تمام می‌شود و این موضوعی است که می‌تواند از احتمال انجام یک پرواز بدون خطر بکاهد.

وی ادامه داد: وضعیت ناوگان هوایی کشور خاص است، تحریم‌های صنعت هوایی در افزایش سوانح تاثیرگذار بوده است و قطعات و لوازمی که نیاز است به موقع برسد یا وارد ایران نمی‌شود و یا با واسطه و با هزینه‌های گران به دست شرکت‌های هواپیمایی می‌رسد که مشکل دوم یعنی بحث‌های مالی را برای ایرلاین‌ها ایجاد می‌کند.

به گفته این کارشناس صنعت هوایی اکنون هزینه نگهداری هواپیما به دلیل افزایش هزینه‌های ارزی و افزایش هزینه‌های دستمزد بالا رفته، در حالی که درآمد شرکت‌های هواپیمایی به دلیل نگه داشتن قیمت بلیت هواپیما در حداقل ممکن، کاهش یافته است.

نماینده ایران در ایکائو (سازمان جهانی هوانوردی) ادامه داد: شرایط نگهداری هواپیماهای نو بسیار ساده‌تر است ضمن اینکه بازرسی های دوره‌ای این هواپیماها ارزان‌تر تمام می‌شود، اما هر چه سن ناوگان افزایش می‌یابد به دلیل اینکه با قطعات مستهلک بیشتری مواجه هستیم هم شرایط نگهداری سخت تر می‌شود و هم برنامه نگهداری هواپیماها تغییر می‌کند.

به گفته منظری در این شرایط هواپیماها به زمان بیشتری برای بازرسی و نگهداری نیازمند هستند.

معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشور گفت: از ابتدای امسال هیچ هواپیمای نو و یا حداقل جوانی، وارد ناوگان هوایی کشور نشده و همچنان معدل سن ناوگان ۲۴ سال است.

وی اضافه کرد: نسبت به سال‌های گذشته تحریم صنعت هوایی فشار بیشتری را بر وضعیت مالی شرکت‌های هواپیمایی وارد کرده است.

منبع: روزنامه سازندگی، ایرنا، فرارو