دلایل تاکتیکی قهرمانی آرژانتین در جام جهانی

آرژانتین تیم بی‌نقصی نبود. آن‌ها در دور گروهی مقابل عربستان بازنده شدند و در ادامه مقابل هلند و فرانسه، در شرایطی که با 2 گل پیش افتاده بودند، آن را از دست دادند و برای عبور از حریف، چشم به پنالتی دوختند. کمی خوش شانس هم بودند که این سرنوشت در دیدار مقابل استرالیا در مرحله یک هشتم، برایشان تکرار نشد. با این حال، آلبی سلسته رقبا را طی برهه‌های طولانی به خصوص در آغاز مسابقات، از کار می‌انداخت. آن‌ها همچنین تاثیر بهترین بازیکن خود را به حداکثر رساندند. 

به گزارش «شایانیوز» و به نقل از طرفداری؛ لیونل اسکالونی در این تورنمنت پلن A نداشت. او مقابل عربستان و مکزیک از سیستم 2-4-4 استفاده کرد و برابر لهستان سراغ 3-3-4 رفت. در ادامه مقابل استرالیا دوباره به سیستم 2-4-4 بازگشت و بعد از تغییر به 2-3-5 در نیمه دوم آن مسابقه، مقابل هلند هم از همین سیستم بهره برد. مقابل کرواسی، سیستم آرژانتین 2-4-4 بود و برابر فرانسه به 3-3-4 تغییر کرد. هیچ تیم قهرمان دیگری در تاریخ جام جهانی، این قدر انعطاف تاکتیکی نداشته است و این یادداشت به بررسی تفصیلی این جنبه از دستاورد بزرگ کادر فنی تیم ملی آرژانتین می‌پردازد. 

اسکالونی حتی در دیدار برابر مکزیک که سیستم بازی‌اش را هم تغییر نداد، نیمی از بازیکنان درون زمین را جابجا کرد و همان طور که معمولا برای قهرمانان جام جهانی رخ می‌دهد، این سرمربی جوان بازیکنان کلیدی‌اش را در میانه راه تورنمنت شناخت. 

الکسیس مک آلیستر دیدار ابتدایی را از روی نیمکت شروع کرد، ولی در 6 مسابقه بعدی فیکس بود و در فینال عالی کار کرد. لیاندرو پاردس بازی ابتدایی را در نقش هافبک دفاعی آغاز کرد در شرایطی که این وظیفه در دیدار دوم به گویدو رودریگز رسید، ولی این نفر سوم یعنی انزو فرناندز بود که این پست را مال خود کرد. خولیان آلوارز تورنمنت را از روی نیمکت آغاز کرد و مقابل لهستان در سمت چپ خط حمله مورد استفاده قرار گرفت و بعد از آن که تصمیمات سیستمی اسکالونی جواب داد، در مراحل حذفی به عنوان نوک پیکان خط آتش انجام وظیفه کرد.

استفاده از سیستم‌های متنوع

در دیدار برابر استرالیا، اسکالونی از سیستم 2-4-4 استفاده کرد؛ لیونل مسی مقابل استرالیایی که در بیشتر زمان بازی صاحب توپ نبود، دورتر از جای همیشگی‌اش شروع به بازی کرد و در نتیجه توانست از تاثیرگذاری‌اش در عمق به خوبی بهره ببرد. 

مقابل هلند، سیستم 2-3-5 معرفی شد که یک بازیکن بیشتر در خط دفاعی داشت و از وینگ‌بک‌ها مقابل وینگ‌بک‌های رقیب استفاده می‌کرد. ناهوئل مولینا و مارکوس آکونیا فقط دنزل دومفریز و دیلی بلیند را از بازی خارج نکردند؛ مولینا از پشت حرکت کرد تا از روی پاس شگفت انگیز مسی گلزنی کند...

... و آکونیا هم پنالتی گل دوم را بدست آورد. 

سیستم 2-4-4 مورد استفاده برابر کرواسی در نیمه نهایی از خط هافبکی فشرده استفاده می‌کرد تا استادان ارسال پاس کروات در آن منطقه را محدود کند؛ آلوارز هم که در تمام طول بازی مشغول دویدن بود، پشت سر بروزوویچ حرکت می‌کرد...

...و برای 2 گل ابتدایی، در میان خط دفاعی کرواسی استارت‌های فوق العاده‌ای زد. او در ادامه برای به ثمر رساندن گل سوم که باید اعتبار آن را برای مسی نوشت، حرکت خود را تکمیل کرد.

آن پاس لئو که بدون شک بهترین پاس گل تورنمنت هم به حساب خواهد رفت، یک بار برای همیشه ثابت کرد چرا مسی از هر گونه وظیفه دفاعی مبرا شده تا انرژی‌اش را برای انفجارهای تهاجمی ذخیره کند. در نهایت شاهد دستاورد بزرگ مسی در جام جهانی بودیم: 7 گل و 3 پاس گل. اسکالونی تیم را حتی اگر مسی در 3 پست مجزا شامل مهاجم دوم، وینگر راست و شماره 9 کاذب بازی کرده باشد، به طور کامل حول نیازمندی‌های لئو شکل داد؛ هر سیستمی که آرژانتین داشت، مسی در مناطق مورد علاقه‌اش صاحب توپ می‌شد.

مسی بیشتر از آنکه از سوی بازیکنان فوق العاده احاطه شده باشد، بازیکنان خوب اطراف خود می‌بیند که نبوغ او را درک می‌کنند و به جایش می‌دوند؛ نقش آلوارز و دی‌پل در این خصوص پررنگ‌تر است. مقایسه‌ها با دیگو مارادونا با توجه به ملیت مشترک‌شان، اجتناب ناپذیر است، ولی حتی اگر هر دوی آن‌ها آرژانتینی هم نبودند، چنین قیاسی قابل درک بود. هیچ قهرمان جام جهانی دیگر در تاریخ، اساس بازی خود را فقط روی یک بازیکن بنا نکرده است. حتی برزیل 2002 هم به سه R شامل رونالدو، ریوالدو و رونالدینیو مدیون بود و فقط در دیدار فینال بود که رونالدو تاثیر بالاتری نشان داد. 

نقشه ویژه اسکالونی برای فینال جام جهانی

برنامه اسکالونی برای فینال، تفکری کاملا هجومی داشت و در واقع، پربازده‌ترین برنامه این سرمربی 44 ساله هم لقب گرفت. بازگشت دی‌ماریا به ترکیب به جای پاردس در بازی فینال، چندان غافلگیرکننده نبود، ولی حضور او در سمت چپ، بسیار تعجب آور بود. 

در طول تورنمنت، دی‌ماریا در سمت راست خط حمله به کار گرفته شده بود و از همین سمت هم بود که در کوپا آمریکای 2021 توانست گل پیروزی بخش تیمش مقابل برزیل را به ثمر برساند. احتمال می‌رفت دی‌ماریا برای کمک به مدافعان تیمش در مهار تئو هرناندز و کیلیان ام‌باپه آنجا قرار گرفته باشد. آنخل علی‌رغم ویژگی‌های تهاجمی‌اش، همیشه در زمین یک کارگر بوده است و به بازی برای به تعادل کشیدن زمین برای کمک به مسی، کریستیانو رونالدو و ام‌باپه در آرژانتین، رئال مادرید و پاری‌سن ژرمن طی سالیان گذشته عادت دارد.  

به جای این، دی‌ماریا در سمت چپ سیستم 3-3-4 قرار گرفت که مسی در سمت راست آن حضور داشت. اسکالونی قمار بزرگی کرده بود و دست آلوارز را برای بازی در وسط خط حمله باز گذاشته بود تا با ام‌باپه حرکت کند. 

این دو بازیکن دقیقا قبل از گل اول آرژانتین به هم برخورد کردند تا ضربه آزادی برای فرانسه از کنار زمین اعلام شود و اولیویه ژیرو آن را به بالای دروازه بفرستد. دی‌پل که در سمت راست خط هافبک آرژانتین بازی می‌کرد، وظایف بسیار بزرگی داشت. 

دو فایده از این رویکرد حاصل شد. اول اینکه مسی با عدم لزوم شرکت در دفاع، آزادانه می‌توانست در زمین حرکت کرده و از فضای پشت سر آلوارز استفاده کند. دوم و مهم‌تر اینکه دی‌ماریا توانست از سمت چپ استارت شگفت انگیزی بزند. منطق اسکالونی برای استفاده از دی‌ماریا در سمت چپ چندان واضح نیست. مدافع سمت راست فرانسه، ژول کونده، در این تورنمنت تزلزل نشان نداده بود در حالی که هرناندز در سمت چپ آن‌قدرها مطمئن ظاهر نشده بود. شاید اسکالونی که خودش یک مدافع راست بود، حس کرد یک مدافع مرکزی که در کنار بازی می‌کند (کونده)، در مواجهه با سرعت و چالاکی دی‌ماریا، به مشکل خواهد خورد. اگر این طور بوده، اسکالونی درست فکر کرده، چون دی‌ماریا توانست با خطایی که از دمبله گرفت، پنالتی گل اول را برای آرژانتین به دست آورد. 

در ادامه و برای تکمیل بازی شاهکار خود، دی‌ماریا حرکت دیدنی دیگری انجام داد و گل دوم مسابقه را به ثمر رساند؛ گلی که با استفاده از فضای پشت سر آلوارز به دست آمد. 

وینگر یوونتوس در تمام نیمه اول چه در خصوص عبور از کونده و چه در خصوص هماهنگی با مسی، خارق العاده بود. این عملکرد، نمایش دلپذیر او در فینال لیگ قهرمانان 2014 را به یاد آورد که آنجا هم به عنوان هافبک چپ پشت سر رونالدو استفاده شده بود. 

نکته جالب رویکرد اسکالونی در نیمه دوم بود که به دفاع 5 نفره تغییر سیستم نداد در حالی که قبلا در این تورنمنت این چنین کرده بود. شاید به این نتیجه رسیده بود که تغییر در مقابل استرالیا، زیادی محتاطانه بوده و باعث فشار بیشتر به تیم شده است. واقعیت این است که فرانسه تیمی نشان نداده بود که بتواند کامبک بزند و می‌توان درک کرد چرا تصمیم گرفته به سیستم تیمش دست نزند. در ادامه هم با دیدن خستگی دی‌ماریا بعد از 64 دقیقه دوندگی، او را بیرون کشید و آکونیا را داخل زمین کرد تا در کنار نیکولاس تاگلیافیکو قرار بگیرد. این همان کاری است که اسکالونی در فینال کوپا آمریکای 2021 هم چنین تصمیمی گرفته بود؛ انتخابی که آن موقع به دلیل تغییر سیستم برزیل منطقی به نظر می‌رسید. 

آرژانتین به بازی با سیستم 2-4-4 ادامه داد که یک بک چپ را در سمت چپ خط هافبک به کار گرفته بود؛ و با تغییر بازیکنان تهاجمی فرانسه از سوی دشان که به کولوموانی، تورام، کومان و ام‌باپه، عجیب بود که اسکالونی همانند دیدار مقابل استرالیا، از لیساندرو مارتینز به عنوان نفر پنجم خط دفاع استفاده نکرد. از آن به بعد، آرژانتین متزلزل نشان داد. 

وقت‌های اضافه فوق العاده جذاب بازی، یک هرج مرج تاکتیکی بود. در حالی که برخی ادعا کرده‌اند افزایش تعداد تعویض‌ها، دست مربیان را بازتر کرده، شاید خلاف این صحیح باشد. در پایان وقت‌های اضافه، آرژانتین شش و فرانسه هفت (با توجه مصدومیت رابیو)، تعویض انجام داده‌اند. هر چه تعویض بیشتر باشد، تازه‌نفس‌های بیشتری در زمین خواهند بود، ولی مربی کنترل تاکتیکی کمتری خواهد داشت. بعد از آنکه مسی گل سوم را زد، اسکالونی این بار دیگر به دفاع 5 نفره تغییر سیستم داد، ولی به هر حال آن‌ها از روی پنالتی گل خوردند تا بازی را با تساوی به پایان برسانند. 

شش عامل مهم برای قهرمانی در جام جهانی

آرژانتین تا چه اندازه شبیه دیگر قهرمانان جام جهانی بوده است؟ قبل از شروع تورنمنت، اتلتیک 6 عامل تاثیرگذار برای فتح جام جهانی که بین قهرمانان اخیر جام مشترک بوده را به شرح لیست کرد: 

یک- لازم نیست در دور گروهی خارق العاده عمل کنید. آرژانتین در دیدار ابتدایی برابر عربستان بازنده شد و در بین دو نیمه مسابقه با مکزیک تنها یک گل تا حذف فاصله داشت. 

دو- مربیان ترجیح می‌دهند به ستارگانی که ثابت شده‌اند، وفادار بمانند. اسکالونی نسبت به بسیاری از مربیان قهرمان جهان، بازیکنان بیشتری مورد استفاده قرار داد، ولی برای فینال دوباره رو به سوی دی‌ماریا کرد؛ در حالی که سایرین ممکن بود به بازیکنانی که در مراحل قبلی خوب بازی کرده بودند، اقبال نشان دهند. 

سه- معمولا سیستم تیم دچار تغییرات بسیاری می‌شود که این مساله هم برای آرژانتین بسیار پررنگ بود.

چهار- حفظ کلین شیت در مراحل حذفی حیاتی است. این برای آرژانتین رخ نداد و آن‌ها در 4 بازی فقط یک کلین شیت کردند. 

پنج- نیازی به شماره 9 صرف ندارید. این مساله در ماجراجویی آرژانتین بسیار بارز بود. مهاجمان آرژانتین یعنی آلوارز و لائوتارو، تنها 3 گل زدند. نکته جالب آنکه مسی تنها در دیداری که برابر لهستان به عنوان مهاجم نوک بازی کرد، نتوانست گلزنی کند!

شش- معمولا به وقت‌های اضافه و پنالتی نیاز پیدا می‌کنید. آرژانتین برای بردن جام جهانی، دو برد در ضربات پنالتی به دست آورد؛ دقیقا به همان اندازه که ایتالیا سال گذشته برای رسیدن به یورو 2020 ثبت کرد. 

با این حال، شاید نفرات کمی پیدا شوند که اعتقاد داشته باشند آرژانتین شایسته قهرمانی نبود. آن‌ها در تمام 4 بازی مراحل حذفی، تیم بهتر زمین بودند و در هر 7 بازی، از حیث امید به گل، بهتر از رقیب ظاهر شدند. جسارت آرژانتین احتمالا بهترین فینال تاریخ جام جهانی را رقم زد و کاپیتان آن‌ها بدون شک بزرگترین فوتبالیستی است که این ورزش به خود دیده است. آن‌ها همواره به نیکی یاد خواهند شد.